हिंदी

विलोम शब्द किसे कहते है

विलोम शब्द किसे कहते है

Vilom Shabd Kise Kahate Hain | Vilom Shabd in Hindi (Antonyms) – किसी शब्द का उल्टा अर्थ बताने वाले शब्द को विपरीतार्थक या विलोम शब्द कहते है. जैसे – सुख – दुःख , हार – जीत , भारी – हल्का , पहला – अंतिम ,उचित – अनुचित ,सफल – असफल आदि . नीचे आपको और भी बहुत ही महत्वपूर्ण विलोम शब्द दिए गए जोकि अक्सर परीक्षाओं में पूछे जाते है इसलिए आप इन्हें अच्छे से पढकर याद करे अगर यह जानकारी आपको पसंद आए तो दूसरों को शेयर जरुर करे.

शब्द – विलोम शब्द

1. अग्रज – अनुज
2. अनाथ – सनाथ
3. अराग – सुराग
4. अल्पज्ञ – बहुज्ञ
5. अगला – पिछला
6. अन्त – आदि
7. अतिवृष्टि – अनावृष्टि
8. अधम – उत्तम
9. अंत – अनंत
10. अकाल – सुकाल

11. अथ – इति
12. अनुरिक्त – विरिक्ति
13. अपेक्षा – उपेक्षा
14. अर्थ – अनर्थ
15. अल्पप्राण – महाप्राण
16. अवनि – अम्बर
17. आकाश – पाताल
18. आगमन – निगमन
19. आदान – प्रदान
20. आधार – निराधार
21. आयात – निर्यात
22. आरोह – अवरोह
23. आविर्भाव – तिरोभाव
24. आशा – निराशा
25. आस्तिक – नास्तिक
26. इच्छा – अनिच्छा
27. इष्ट – अनिष्ट
28. इहलोक – परलोक
29. ईमानदार – बेईमान
30. उचित – अनुचित

31. उत्कर्ष – अपकर्ष
32. उत्तम – अधम
33. उत्तीर्ण – अनुत्तीर्ण
34. उत्थान – पतन
35. उद्घाटन – समापन
36. उन्नति – अवनति
37. उपकार – अपकार
38. उपयोगी – अनुपयोगी
39. उर्वर – ऊसर
40. ज्वार – भाटा
41. ठोस – तरल
42. डरपोक –निडर
43. ताकत – कमजोरी
44. तीव्र – मंद
45. तृषा – तृप्ति
46. दयालु – निर्दय
47. दानी – कंजूस
48. देव – दानव
49. दूषित – स्वच्छ
50. देहाती – शहरी

संज्ञा किसे कहते है और इसके प्रकार

51. धीर – अधीर
52. धार्मिक – अधार्मिक
53. ऊर्ध्वगामी – अधोगामी
54. ऋजु – वक्र
55. एक – अनेक
56. औपचारीक – अनौपचारिक
57. कटु – मधुर
58. कड़वा – मीठा
59. कृत्रिम – प्राकृत
60. कपूत – सपूत

61. कृष्ण – शुक्ल
62. कायर – निडर
63. क्रोध – क्षमा ( शांत )
64. क्षमा – दण्ड
65. खगोल – भूगोल
66. खंडन – मंडन
67. खेद – प्रसन्नता
68. गुप्त – प्रकट
69. गहरा – उथला
70. गुरु – लघु
71. गोचर – अगोचर
72. गौरव – लघाव
73. ग्रहण – त्याग
74. घृणा – प्रेम
75. चपल – गंभीर
76. जंगम – स्थावर
77. जड़ – चेतन
78. जागृति – सुषुप्ति
79. जिंदा – मुर्दा
80. जिन्दकी – मौत

81. जीना – मरना
82. ज्योति – तम
83. मानवीय – अमानवीय
84. मितव्ययी – अपव्ययी
85. मूक – वाचाल
86. मृत – जीवित
87. मेहमान – मेजबान
88. मौखिक – लिखित
89. न्याय – अन्याय
90. नाम – अनाम
91. निर्मल – मलिन
92. निर्माण – ध्वंस
93. नर – नारी
94. नूतन – पुरातन
95. नैसर्गिक – कृत्रिम
96. निर्गुण – सगुण
97. न्यून – अधिक
98. निन्दा – स्तुति
99. निरक्षर – साक्षर
100. निर्धन – धनी

प्राचीन भारत के इतिहास के महत्वपूर्ण जानकारी

101. नेकी – बदी
102. पक्ष – विपक्ष
103. पंडित – मुर्ख
104. परतंत्र – स्वतंत्र
105. परमार्थ – स्वार्थ
106. पूर्ववर्ती – परवर्ती
107. प्राकृतिक – कृत्रिम
108. बन्धन – मुक्ति
109. बर्बर – सभ्य
110. बहिरंग – अंतरंग
111. बाहय – आभ्यंतर
112. भय – निर्भय
113. भोगी – योगी
114. भुत – भविष्य
115. भौतिक – आध्यात्मिक
116. मनुज – दनुज
117. मनुष्य – पशु
118. मानव – दानव
119. विधि – निषेध
120. वैयक्तिक – निवैयक्तिक

121. श्यामल – गौर
122. संकीर्ण – विस्तीर्ण
123. संक्षेप – विस्तार
124. यथार्थ – मिथ्या
125. यश – अपयश
126. रक्षक – भक्षक
127. राक्षस – देवता
128. राजभक्त – राजद्रोही
129. राजा – रंक
130. रिक्त – पूर्ण
131. रुक्ष – सिंग्ध
132. रुग्ण – स्वस्थ
133. लाभ – हानी
134. लौकिक – अलौकिक
135. वक्ता – श्रोता
136. वरदान – अभिशाप
137. वादी – प्रतिवादी
138. विधवा – सधवा
139. संघटन – विघटन
140. संतोष – असंतोष
141. संधि – विग्रह
142. संपदा – विपदा
143. संश्लेषण – विश्लेषण
144. सक्षम – अक्षम
145. सगुण – निर्गुण
146. सजल – निर्जल
147. सज्जन – दुर्जन
148. सत्कार – तिरस्कार
149. सुलभ – दुर्लभ
150. सूक्ष्म – स्थूल

पदार्थों का वर्गीकरण की जानकारी

151. सृष्टि – प्रलय
152. स्मृति – विस्मृति
153. हित – अहित
154. अमीर – गरीब
155. असली – नकली
156. अमृत – विष
157. अंधेरा – उजाला
158. सुमति – कुमति
159. सदुपयोग – दुरूपयोग
160. सभ्य – असभ्य
161. सुविधा – असुविधा
162. पहला – अंतिम
163. पाप – पुण्य
164. परिचित – अपरिचित
165. ज्ञान – अज्ञान

166. सुपुत्र – कुपुत्र
167. उदय – अस्त
168. अनुकूल – प्रतिकूल
169. उत्तम – अधम
170. रात – दिन
171. अल्पायु – दीर्घायु
172. अनुराग – विराग
173. आगमी – गत
174. आग्रह – दुराग्रह
175. आकर्षण – विकर्षण

विलोम शब्द कक्षा 6

शब्द विपरीतार्थक शब्द
आगमन गमन
अंधा नेत्रवान
अति अल्प
अनुराग विराग
अपना पराया
आस्तिक नास्तिक
अनाथ सनाथ
अमर मर्त्य
अपमान मान, सम्मान
अँधेरा उजाला
अस्त उदय
अपेक्षा उपेक्षा
आदान प्रदान
अधिक कम
आकाश पाताल
अंतिम प्रथम
अतीत भविष्य
अचेत सचेत
आचार अनाचार
अमृत विष
अर्थ अनर्थ
अनुकूल प्रतिकूल
आयात निर्यात
आशा निराशा
आशीर्वाद शाप, अभिशाप
आधुनिक प्राचीन
अन्त आदि, अनंत, आरंभ, शुरू
अग्नि जल
अंधकार प्रकाश
इहलोक परलोक
इति आरंभ
इष्ट अनिष्ट
इच्छा अनिच्छा
उग्र सौम्य
उषा संध्या
उत्पत्ति विनाश
उन्नति अवनति
उपकार अपकार
उत्तीर्ण अनुत्तीर्ण
उपस्थिति अनुपस्थिति
उन्नत अवनत
उत्थान पतन
उन्मुख विमुख
उपस्थित अनुपस्थित
कर्म अकर्म
काल अकाल
कवि कवयित्री
कष्ट आनन्द, सुख
कृपण (कंजूस) उदार, दानी
कनिष्ठ ज्येष्ठ
कमजोर शक्तिशाली
1 2Next page

Join Our Whatsapp Group For Latest Update :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *